Zo sta je bij -4°C lekker op je schaatsen, zo was ik afgelopen weekend bij +12°C lekker in mijn tuin bezig. Eigenlijk stond de zolder op het programma, maar het was té lekker weer! Lekker met mijn handen in de aarde, beetje snoeien, wat onkruid weghalen. Altijd wel wat te doen. Tinka, onze pup, hielp hard mee om de verzamelde takken naar de ingang van ons ‘hol’ te slepen. Reuzehandig.
Toen ik nog voor de klas stond had ik ook vaak zulk soort dingen. Dan moest ik eigenlijk volgens het programma geschiedenis geven, maar dan was het zulk lekker weer, dat ik besloot om de Vaderlandsche Geschiedenis te laten voor wat het was en lekker naar buiten te gaan met mijn klas.
Ik vond toen al dat we teveel binnen en stil zaten. Kon niet de bedoeling zijn.
Dus togen we naar buiten. Middenin de stad. Den Haag Zuidwest om precies te zijn.
De ene keer gingen we tekenen. De andere keer lagen we op onze buik bij de sloot voor de school, kleine diertjes zoeken.
En wat hebben toen vaak gelachen!
Zal nooit die ene keer vergeten dat we naar de moestuinen gingen in het Zuiderpark. We gingen groentes verzamelen uit de tuin en daar dan soep van koken.
Ik zie nog het verbaasde gezicht van Danny. Terwijl hij aan een bosje groen trok, kwam er een wortel mee naar boven. ‘Groeien wortels hier zomaar in de grond? Dat wist ik helemaal niet. Dat wortels uit de grond kwamen.’ Ik lag dubbel.
Niet om hem uit te lachen, maar gewoon omdat het zo komisch was. Dat wanneer je in de stad opgroeit, je andere dingen leert. Meer straatwijsheid. Over welke buurten handig zijn om te vermijden, vooral ’s avonds. Over verkeersveiligheid. Over waar je nog lekker kunt voetballen , zonder boze buren. Dat soort dingen. Maar niet veel over wortels.
Of dat melk uit koeien komt. ‘Nee, nou lieg je juf. Melk komt gewoon uit een pak uit de supermarkt.’ Hilarisch.
Toen ik in Australië rondtrok, kende de tweeling van het gezin waar ik toen werkte, 20 verschillende soorten gras. Welk gras geschikt was voor het rundvee, welk gras werd gegeten door de ‘roo’s’ (kangoeroes). Ze kenden verschillende insecten. Ze wisten welke slangen giftig waren en welke niet. (Ik zag het verschil niet eens). Ze wisten hoe ze brood moesten maken (wat we elke dag deden, want de bakker was 200km verderop). Deze meisjes waren 3 jaar oud. En o ja, ze gingen niet naar school, want die was te ver weg. Voor Australiërs in de ‘outback’ is thuisonderwijs al zo oud sinds ze daar de eerste veroordeelden heen stuurden. En de inheemse volkeren deden al niet anders dan hun kinderen alles leren wat ze zelf wisten. Ik bedoel maar, alles is relatief.
Het leuke aan met kinderen werken is, is dat ze enorm beroep doen op je inventiviteit. We proberen zo hard om ze in schema’s te drukken. In cijfers. In opbrengsten. In diagnoses. In programma’s. In planningen. En net als je denkt dat je weet hoe het werkt, dan verandert er weer wat. Dan werkt het niet meer wat hiervoor wel werkte. Dan doen ze ineens iets anders. Of helemaal niets meer. En dat begint al met wanneer ze net geboren zijn.
Dit gedrag van kinderen heeft me mijn hele leven lang al mateloos geboeid.
Want waarom doen kinderen wat ze doen? En waarom het ene moment helemaal prima gaat en 1 sec, later totaal niet. Wat gebeurt er allemaal in die kinderhoofdjes en -lijfjes?
En na 25 jaar ervaring, studie en onderzoek blijft het me nog steeds boeien.
En ik heb ontdekt dat er nog heel veel winst te behalen valt op dit vlak.
Want leerkrachten zitten soms met de handen in het haar.
Goede leerkrachten, zeer capabele leerkrachten, leerkrachten met een bak kennis en ervaring. Niet alleen de jonge, nog wat onervaren leerkrachten.
Want wat moet je met een kind dat zo onvoorspelbaar is? Wat moet je met gedrag dat niet door de beugel kan en wat het hele groepsproces verstoort? Wat kun je doen, wat ‘mag’ je doen en wat wil je doen?
Ik zet ‘mag’ hier bewust even tussen aanhalingstekens. Want laten we eerlijk zijn.
Je kunt niet een klas kinderen iets bijbrengen als er stoorzenders tussen zitten die de boel structureel verstoren. Je kunt niet elk kind op elk moment geven wat het nodig heeft. Dat gaat gewoon niet. Daarvoor zijn de klassen de groot en vragen veel kinderen je aandacht, op wat voor manier dan ook. Dat is gewoon de realiteit.
Soms hebben kinderen, of een hele klas iets anders van je nodig. Iets anders dan op het programma staat. Of in de gedragsprotocollen. Of wherever.
Dan doen ze een beroep op je inventiviteit. Op je creativiteit. Op je Emotionele Intelligentie. Op je intuïtief leiderschap. Of hoe je het ook wil noemen.
Ik noem dit intuïtief lesgeven.
En ja, dan zul je af en toe buiten de lijntjes moeten kleuren. Als je jezelf toestemming geeft om buiten die lijntjes te kleuren. Dan doe je dus iets spontaans. Iets wat kinderen niet verwachten. Iets totaal anders.
Zoals naar buiten gaan. Of een rondje met de klas hardlopen voordat de les begint.*
Of een liedje zingen. Of een stilteoefening doen. Of een beweegoefening. Een massage.
Er zijn oneindige mogelijkheden.
Waar het om gaat is dat jij als leerkracht buiten de hokjes om blijft denken. Er zijn namelijk geen hokjes. Eigenlijk. Ook dat is weer een hokje namelijk. Het idee van die hokjes. (Ben je nog mee?
Kinderen houden wel van structuur, orde en regelmaat (voordat je denkt dat het mij altijd een ongeorganiseerde chaos was, dat is niet zo), maar soms word je uitgedaagd om iets anders te doen. En die uitnodiging komt vaak in de vorm van gedrag van een of meerdere kinderen. Dat vind ik nou het boeiende aan gedrag.
En als je leert vertrouwen op jezelf, op je eigen inschattingsvermogen, op je eigen intuïtie (wat zoveel wil zeggen als al je kennis, wijsheid en ervaring bij elkaar), dan voel je wat je moet doen in welke situatie. En dan doe je dat ook.
Als ik aan leerkrachten vraag of ze samen met mij het moment willen terughalen, vóórdat de boel ontplofte in hun klas, dan weten ze allemaal, geen enkele uitzondering, mij precies te vertellen wanneer dat moment was. Ook weten ze me precies te vertellen wat ze eigenlijk hadden willen doen op dat moment. Maar het niet gedaan hebben op dat moment.
En daar wordt het boeiend.
Want waarom doe je niet wat je eigenlijk wil doen? Mmm.
Dit zijn de antwoorden die leerkrachten vaak geven:
– Ik ben bang voor de reacties van de ouders/collega’s.
– Ik ben bang dat ik het toch niet goed doe.
– Ik ben bang dat de relatie met dit kind onherstelbaar beschadigt als ik doorpak.
– Ik voel me niet zeker genoeg om te doen wat ik eigenlijk wil doen.
– Ik twijfel aan mezelf.
– Ik voel de druk van het programma dat af moet.
– Ik wil kinderen niet negatief benaderen.
– Ik weet eigenlijk niet zo goed of ik wel op mezelf kan vertrouwen in zo’n situatie.
– …
Herken jij hier iets van?
Lieve mensen, al deze gedachten, overtuigingen en verhalen nemen vaak de overhand over ons gedrag. En dat maakt dat we vaak niet doen wat we eigenlijk willen doen.
En dat geldt voor kinderen net zo hard.
Wat ik doe in de Academie voor Ontspannen Onderwijs is leerkrachten leren hoe dit werkt. En hoe je hier meer stuur over kunt krijgen. En hoe je tegelijkertijd kinderen dit ook kan leren.
Zodat we erop leren vertrouwen dat we goed genoeg zijn. Genoeg weten. Genoeg kunnen. En dat we onszelf permissie blijven geven om te mogen leren. En dat dat met heel veel vallen en evenzoveel opstaan gepaard gaat. En dat dat ok is. Omdat we dat allemaal doen.
Niemand uitgezonderd.
En dat het prima is om met je kop boven het maaiveld uit te steken. Dat het ook ok om dat niet te doen als je dit niet wil. Als het maar een bewuste keuze is en niet één gebaseerd op angst of een andere belemmerende overtuiging. Of op een mening van anderen.
Jij bent jij. En je hebt je eigen weg te gaan. Dus hoef je niet iemand anders zijn weg te kiezen als je dat niet wil.
Dat zou ik leerkrachten graag willen leren. En meer.
Omdat als je bezig bent met meer bewustzijn bij jezelf en je kinderen, je dan werkt aan wat je zelf nu nodig hebt en aan wat kinderen nu nodig hebben. Emotionele Intelligentie 5.0.
En dat is nogal wat na de 2e lock-down. Sjonge. Iedereen heeft het flink voor zijn kiezen gehad. Kinderen, ouders, leerkrachten. En nu de scholen weer open zijn, krijg je alles weer gewoon, of misschien zelfs in meerdere mate, op je bordje. Ga er maar aan staan.
Daarom zou ik graag al mijn kennis en expertise in willen zetten om uitval te voorkomen en emotionele veerkracht te voorkomen. Omdat het nu nodig is.
Wen leerkrachten nu wel wat praktische ondersteuning kunnen gebruiken.
Wil je mij helpen om zoveel mogelijk leerkrachten en scholen te helpen?
Dan zou het super zijn als je dit bericht door zou willen sturen aan mensen die het onderwijs ook een warm hart toedragen.
Mijn missie is om leerkrachten overeind te houden zodat ze met passie en plezier voor de klas kunnen blijven staan. En dan hun onderwijs naar een hoger plan te tillen. En dat gaat niet als je de hele dag bezig bent met overleven, brandjes blussen en gedoe in je groep. Dan heb je echt geen energie meer over om te kijken hoe het ook anders kan. En beter.
Je kunt ook lid worden van mijn besloten fb groep: https://www.facebook.com/groups/academievoorontspannenonderwijs
Hier inspireren we elkaar, delen we good practices en geef ik regelmatig fb lives en masterclasses. Binnenkort gaat het over contact en verbinding met je klas (en met de ouders). Want het is super dat de scholen weer open zijn, maar hoe ziet dat eruit komende tijd? Waar leg je je prioriteiten? Wat is er nu belangrijk?
En meer info vind je ook op www.ikstaonderwijsadvies.nl/academievoorontspannenonderwijs
Groet,
Rixta
