Tijdens de workshop βOntspannen Leraarschap 2.0β die ik gaf op 21 september voor scholengroep Prisma, gaven veel leerkrachten aan te worstelen met lastig gedrag in hun groep. Lastig gedrag stoort enorm, kan zelfs een dikke stempel drukken op een hele klas en leerkrachten lopen hier vaak echt niet lekker van. Dat werd me weer eens duidelijk toen ik naar de verhalen uit de praktijk luisterde.
Wat is lastig gedrag eigenlijk en wat kunnen we hieraan doen?Β
Ten eerste hebben we een verschil tussen herhaaldelijk ongewenst gedrag (slecht luisteren, door de klas heen roepen of zomaar van je stoel opstaan en door de klas heen wandelen), en respectloos gedrag (brutale antwoorden geven, een weerwoord hebben, je negeren of pestgedrag).
Vandaag wil ik het hebben over respectloos gedrag. Dat veroorzaakt vaak veel stress bij leerkrachten. Ik ben daar altijd erg helder over. Zonder respect kun je niet communiceren, laat staan dat je iets kunt leren. Zonder respect kun je niet lesgeven. Maar dat wordt vaak wel van leerkrachten gevraagd en daar gaat iets heel erg mis.
Ouders
Het is de verantwoordelijkheid van ouders om hun kinderen dit basisrespect bij te brengen, zodat we op school fijn met elkaar kunnen samenwerken. Als blijkt dat kinderen zich om wat voor reden dan ook zich niet respectvol willen/kunnen gedragen, dan is stap 1 om dit samen met de ouders te bespreken. En dit is geen vrijblijvend gezelligheidsgesprek. Je hebt namelijk niet voor niets een beleid waarin duidelijk staat omschreven hoe jullie handelen wanneer jullie te maken hebben met respectloos gedrag. Dat is geen papieren tijger, dit is beleid wat jullie hebben gemaakt op basis van de normen en de waarden van jullie school.
Heldere boodschap
De boodschap is dan eigenlijk heel helder: βWe geven de verantwoordelijk in eerste instantie terug aan jullie ouders, zodat jullie ervoor kunnen zorgen dat jullie kind zich weer respectvol kan gedragen. Dan is hij/zij weer van harte welkom bij ons op school en bij de leerkracht in de klasβ. Het is mooi als je er nog een schrijfopdracht aan koppelt, om het kind in te laten zien dan het niet als persoon wordt afgekeurd, maar dat zijn/haar gedrag onacceptabel was en dat daar een sanctie op volgt.
Maar dat is heel vaak niet wat er gebeurt. Ouders worden wel gebeld en er worden wel gesprekken gevoerd, maar vaak zonder enige consequentie voor het kind of zonder dat er gedragsverandering plaatsvindt op korte termijn. En dus verandert er niet echt iets.
Beleid
Als team en als directeur heb je je beleid uit te voeren zoals je dit met elkaar hebt afgesproken. Dus zorg dat je helder hebt hoe jullie hier mee om willen gaan. En doe dat dan ook.
Een directeur is eindverantwoordelijk voor alles wat er gebeurt op school. Het kan en mag niet zo zijn dat een hele klas of soms zelfs een hele school gebukt gaat onder respectloos gedrag van een leerling of een klein groepje leerlingen. Dat zorgt er namelijk voor dat kinderen, maar ook ouders en leerkrachten zich niet veilig (meer) voelen. En je niet veilig voelen, is heel erg stressvol. En dat wordt erg onderschat.
Onveiligheid
De impact van deze onveiligheid kan enorm zijn. Het welbevinden en welzijn van kinderen, ouders en leerkrachten is in gevaar. Stressniveau gaat omhoog en als je maar langdurig blootgesteld wordt aan stress, dan kun je daar heel lang en heel ziek van worden. Prestaties van kinderen kunnen kelderen, en ontwikkelingen kunnen stagneren, omdat er geen emotionele veiligheid kan worden geboden. Deze kinderen staan ook permanent onder enorme druk. Ze zijn nergens veilig. Niet op school en niet tussen thuis en school.
Dit kan niet en mogen we op geen enkele manier accepteren. Dat is onze verantwoordelijkheid als onderwijsprofessionals.
Heftige beslissing
Natuurlijk is het nogal wat om een kind de toegang tot de school (tijdelijk) Β te ontzeggen. Ik heb het zelf maar een paar keer meegemaakt. Maar wat er toen gebeurde was wel bijzonder. Leerkrachten haalden opgelucht adem en voelden zich gesteund, ouders voelden zich gehoord en gezien en vonden het een goede zet van school. De kinderen in de klas voelden zich weer veilig en er kon weer fatsoenlijk lesgegeven worden en fijn gewerkt.
Het is echt ongelooflijk hoeveel tijd, ellende en energie er bespaard kan worden door zoβn simpele, maar zeer doeltreffende actie.
Simpel, maar niet makkelijk
Maar ik zeg niet dat het makkelijk is.
Want in dit hele proces kom je uiteraard de desbetreffende ouders tegen. En is er heel veel gedoe. En emoties zoals onrechtvaardigheid en boosheid, soms zelfs woede. En je eigen emoties. En je angsten, twijfels en onzekerheden.
Want ga zoβn gesprek maar eens voeren. Succes.
En ik zie dat er nog veel mensen zijn die deze acties en lastige gesprekken liever niet willen voeren en uit de weg gaan.
Met alle ellendige gevolgen van dien.
Β Dat kan anders
Ik denk dat dat anders kan en moet. Om echt die emotionele veiligheid te kunnen bieden die elke school zo hoog in het vaandel heeft staan en te zien is op elke website.
Als je echt die emotionele veiligheid wil kunnen bieden, dan hoort daar geen respectloos gedrag bij. Gewoon niet. Nooit. Daar is geen ruimte voor en iedereen weet dat.
En dat vraag je 1x vriendelijk, de 2e keer zeg je dat, de 3e keer beloof je dat je door gaat pakken als het niet verandert en de 4e keer pak je door.
Maar omdat zoiets vaak makkelijker eruit ziet dan wat het is, heb je hier misschien wat hulp bij nodig.
Emotionele intelligentie
Want je beleid uitvoeren is één ding, maar het desbetreffende kind heeft ook iets nodig en de ouders en de leerkracht(en) en de klas.
En dat gaat voor een heel groot gedeelte over je eigen emotionele veerkracht en intelligentie. En daar hebben we ook iets in en mee te doen.
En dat is precies mijn expertise.
Emotionele veiligheid, stress, werkdruk, lastig gedrag, gedoe in de groep, rust en aandacht, communicatie en feedback. En nog veel meer.
Daarom heb ik de Academie voor Ontspannen Onderwijs opgericht.
In het najaar starten nieuwe mentorprogrammaβs voor leerkrachten en directeuren.
Ik heb deze programmaβs ontwikkeld om leerkrachten en schoolleiders alle hulp, begeleiding en ondersteuning te kunnen bieden vanuit mijn 25+ jaar onderwijservaring en expertise op het gebied van sociaal emotionele ontwikkeling en visionair leiderschap.
Deze programmaβs zijn niet alleen geschikt als een dijk van een inductieprogramma voor nieuwe leerkrachten en schoolleiders, maar ook voor de huidige medewerkers.
Een uniek en innovatief programma dat gaat over je professionele ontwikkeling (praktische tips en tools) gecombineerd met je persoonlijke ontwikkeling en vooral jouw eigen persoonlijk leiderschap.Β
Je leert bijvoorbeeld om:
- paal en perk te stellen aan respectloos gedrag
- wat er onder gedrag zit, zodat je hier veel meer en beter grip op krijgt
- hoe jij veel meer vanuit rust en ontspanning je werk kunt doen
Voor meer informatie, of als je een vraag hebt over wat jullie kunnen doen aan excellent werkgeverschap als het gaat om het aantrekken van nieuwe mensen en het behoud van je huidige medewerkers, stuur mij gerust even een bericht.
Ik denk graag met jullie mee over jullie inductie- en personeelsbeleid.
Ook kom ik graag een presentatie / workshop geven over wat deze trajecten voor jullie organisatie zou kunnen betekenen.
Ik wens je een mooie week!
Groet,
Rixta
